Fragment Grote Zaal Keizersvleugel - foto: Roos AldershoffDe inmiddels wereldberoemde Hermitage in Amsterdam heeft in de eerste maand van de heropening 100.000 bezoekers mogen verwelkomen. Sarah Berckenkamp neemt het gehele museum onder de loep. Wat maakt het nu zo speciaal?
Het gebouw
Ondanks het feit dat men bang was dat de nieuwe Hermitage een kopie van de Hermitage in St. Petersburg zou worden, is het voormalig verpleeghuis Amstelhof aan de Amstel in handen van architect Hans van Heeswijk prachtig gerenoveerd. Hans van Heeswijk staat bekend als een architect die graag aan een stad mee wil bouwen en niet met pompeuze ontwerpen de stadslijnen wil doorbreken.
Dat is hem gelukt. De sereniteit en het licht dat het gebouw uitstraalt spreekt bij veel bezoekers tot de verbeelding. Het geeft een welkome invulling aan de blik van vergane tijden in de openingstentoonstelling ‘Aan het Russische Hof – Paleis en protocol in de 19e eeuw’.
Ontstaan Hermitage
De openingstentoonstelling zal gedurende een half jaar te zien zijn in de Hermitage in Amsterdam. De ruim 1800 objecten komen allemaal uit de depots of vaste opstellingen van de Hermitage in St. Petersburg. Maar waar komt deze Hermitage in de eerste instantie vandaan? De Hermitage in St. Petersburg is ontstaan toen in 1613 de aartsvader van de Romanov- dynastie Michail Fjodorovitsj tot tsaar en grootvorst benoemd werd om het verscheurde Rusland weer terug op de been te brengen.
Het beroemde Winterpaleis was de residentie van de tsarenfamilie, prachtig gelegen aan de rivier de Neva in St. Petersburg. Het Winterpaleis werd door de eeuwen heen vergezeld door rond omliggende gebouwen dat nu de Hermitage genoemd mag worden.
Waarom de Hermitage in Amsterdam?
De Hermitage in Amsterdam is de enige dependance over de hele wereld. Naast de plannen van de Hermitage in St. Petersburg om een wereldwijde expositie op het web te doen (hierover is helaas nog niet veel informatie) heeft de Hermitage een speciale band met Amsterdam als stad.
St. Petersburg is grotendeels gebaseerd op Amsterdam, nadat Peter de Grote in die tijd naar Amsterdam was gekomen en totaal overrompeld was door de schoonheid van ons Mokum. Een andere gemeenschap is het huwelijk tussen onze Willem II en Anna Paulowna.
Nicaise de Keyser, Portret van Anna Pavlovna (Paulowna), 1849, olieverf op doek, 286 x 200 cm
De directeur van de Nieuwe Kerk, Ernst W. Veen, heeft al veel exposities georganiseerd met objecten uit het Winterpaleis. Het idee leek als vanzelfsprekend nu een echte dependance te bouwen. Het is volgens dhr. Veen en dhr. Michail Piotrovsky (directeur Staatsmuseum de Hermitage, St. Petersburg) een droom die uitkomt.
Wat opvalt is dat het museum, als een van de weinigen in Amsterdam, op tijd klaar is en ook nog eens in heel korte tijd gerealiseerd is. De Hermitage in Amsterdam is slechts een half jaar gesloten geweest voor publiek en heeft zichzelf prima op de kaart gezet met een flinke marketing campagne en een mooie openingstentoonstelling. Kom naar Rusland in de 19e eeuw!
Aan het Russische Hof
Het leven van een Tsaar of een Tsarina was zoals ieder leven een magische blend van mooie en minder interessante gebeurtenissen. De meest onovertroffen gebeurtenissen echter waren de bals aan het Russische Hof. Een gehele vleugel in de Hermitage in Amsterdam is gewijd aan dit spektakel. Je kunt na het bal bezocht te hebben ook nog op audiëntie gaan bij het Russische hof.
Deze vleugel richt zich op de officiële ceremonies in het Winterpaleis. De stamboom van de familie Romanov staat uitgelegd met vermelding van rangen en standen. Daarbij tentoongesteld staan giften uit verre landen tijdens staatsbezoeken, maar ook nationale cadeaus van belangrijke personen uit het gehele Russische Rijk dat enorm gegroeid was ten tijde van het Tsarendom.
Feesten op stand
In de grote zaal van het bal klinkt muziek en zijn prachtige kostuums te zien voor al die speciale balavonden, waar er soms wel veertig per jaar werden georganiseerd. Er waren tijdens die bals verschillende thema’s waarbij er bijvoorbeeld een speciaal kabinet is ingericht rondom het Chinese bal. Maar ook andere thema’s kwamen aan bod waarin de gasten in als Harlekijn, of in een harnas of zelfs maliënkolder (kinky!) op het bal verschenen. Tijdens de jubelbals waren de jurken prachtig versierd met gouden stiksels (naar gelang rangorde), glinsterende materialen zoals parels en half edelstenen. Kleuren als goud en crème domineerden in deze rijke dracht.
Mihály Zichy, Bal in de Concertzaal van het Winterpaleis tijdens eenstaatsbezoek van Nasr ed-Din, sjah van Perzië, in mei 1873, 1874,papier, gouache, potlood, witsel
De gehele traditie van het bal wordt uitgelegd in de kabinetten die de grote zalen omringen. Alhoewel de kabinetten klein en donker zijn, herbergen ze een schitterende collectie van waaiers, juwelen, japonnen en schoentjes.
Het leven en plein public
Maar er wordt hier ook gelet op de etiquette van de verschillende activiteiten die de familie moest ondernemen.
De theatergang was niet zomaar een uitje, nee, er waren speciale kostuums die alleen naar het theater gedragen konden worden. Zo was het ook met de jacht en het doen van bijvoorbeeld kaartspelen. Alles van dit staat tentoongesteld in de kabinetten. Zelfs het ochtendritueel had veel omhanden. Een kabinet aan de zijkant van de balzaal laat een 42-delige ochtendtoilet set zien waarmee de tsarina of prinsessen voor de dag werden gebracht. Te bedenken dat men soms wel vijftien keer per dag moest omkleden in verband met een druk dagprogramma maakte van al die weelde en luxe toch een bestaan voor harde werkers.
St.-Petersburg, Engelse winkel Nicholls & Plinke, vervaardigd doorKarl Johann Tegelsten, Pronkgarnituur van toiletbenodigdheden, 1851,zilver
3 miljoen objecten
Van de 3 miljoen objecten in het museum in St. Petersburg zijn er een krappe 2000 geselecteerd. De tentoonstelling sprankelt je tegemoet en laat schatten zien die normaal gesproken onzichtbaar zouden blijven, veel objecten zijn speciaal voor de tentoonstelling gerestaureerd. Het Russische Hof komt tot leven in Amsterdam en mocht dat in deze barre tijden net voor iedereen een droom zijn die uitkomt.
Het Russische Hof is te zien t/m 31 januari 2010.
www.hermitage.nl
Sarah Berckenkamp
Geen opmerkingen:
Een reactie posten